Het kiesstelsel van Amerika, het lijkt ingewikkeld, dat is het wellicht ook. In dit artikel geven we uitleg. Na het lezen bent u helemaal op de hoogte en weet u precies waarom er voor het grote publiek maar twee presidentskandidaten overblijven voor de race naar het Witte Huis!

In werkelijkheid zijn er meer kandidaten, echter de kansen op de titel zijn zo nihil dat politiek Amerika deze “voor het gemak” maar “vergeet”. In de Verenigde Staten zijn er net zoals in Nederland één keer in de vier jaar verkiezingen. Alleen het kiesstelsel van Amerika volgens het Amerikaanse systeem is dus veel ingewikkelder.

Het Kiesstelsel van Amerika

Registratie

Het begint allemaal met de registratie als kiezer; Amerikanen moeten zich laten registreren om te mogen kiezen. Ze kunnen zich registreren als Democraat, Republikein of als onafhankelijke kiezer.

Inschrijving

Met een inschrijving als Republikein of als Democraat mag je meedoen aan de gesloten voorverkiezing van de eigen partij. Sommige voorverkiezingen zijn toegankelijk voor alle kiezers, dus ook de onafhankelijke.

Voorverkiezingen

Dan begint in januari van het verkiezingsjaar het voorverkiezing-seizoen. De Amerikaanse bevolking moet dan de twee kandidaten kiezen die het tegen elkaar gaan opnemen bij de echte verkiezingen op een dinsdag in november.

Primaries en Caucussen

Maar eerst moet er beslist worden wie de kandidaat wordt voor de Democraten. Dit gebeurt dus in de voorverkiezingen. Voorverkiezingen kunnen op twee manieren plaatsvinden, door middel van Primary of Caucus. Een Primary is eigenlijk hetzelfde als in Nederland. Mensen gaan gewoon naar de stembus en brengen hun stem uit op de kandidaat van hun keuze. Een Caucus werkt heel anders. Bij een Caucus komen mensen naar een bepaalde ontmoetingsplek (een postkantoor, buurthuis, school, etc), daar laten ze hun voorkeur voor een kandidaat blijken door hun hand op te steken of in een bepaalde hoek te gaan staan. In sommige staten krijgt degene met de meeste stemmen van die staat alle afgevaardigden en soms krijgt iedere kandidaat een deel van de afgevaardigden.

Partijconventies

De mensen kiezen in het voorverkiezing-seizoen dus afgevaardigden. Dit zijn een soort vertegenwoordigers van de bevolking. De mensen kiezen een afgevaardigde die op één van de kandidaten gaat stemmen, de afgevaardigden zullen dan later op de partijconventies moeten stemmen op die kandidaat.

Het Kiesstelsel van Amerika

Afgevaardigden

Een kandidaat moet dus in de voorverkiezing zoveel mogelijk afgevaardigden verzamelen om als uiteindelijke presidentskandidaat gekozen te worden. Bij 2161 afgevaardigden heeft een kandidaat een meerderheid en is hij verzekerd van een kandidatuur voor het presidentschap. De partijconventies vinden in juli en augustus plaats.

Campagnes

Nadat de twee kandidaten voor het presidentschap bekendgemaakt zijn, beginnen de campagnes. Aan deze campagnes wordt enorm veel geld besteed. Dit loopt soms op tot in de honderden miljoenen! Hillary Clinton en Donald Trump wisten voor de campagne in 2016 samen al ruim $400 Miljoen uit te geven!. Ter vergelijking: in Nederland wordt er door de grootste partijen ongeveer 1 miljoen euro aan een verkiezingscampagne besteed. Presidentskandidaten kiezen ook vaak een campagne-song die bij hun past. Niet alle artiesten zijn hier altijd even blij mee.

Kiesmannen

In het kiesstelsel van Amerika en dus bij de verkiezingen om het presidentschap gaat het om kiesmannen, eigenlijk werkt dit hetzelfde als de afgevaardigden. Alleen geldt voor alle staten ‘the winner takes all’. De kandidaat die meer dan 50% van de stemmen behaalt in een staat, krijgt àlle kiesmannen. In totaal zijn er 538 kiesmannen te verdelen, degene met de meeste kiesmannen wint de verkiezingen. De kleinste staten hebben allemaal drie kiesmannen, in grotere staten zoals Californië en New York zijn meer kiesmannen te behalen. Californië heeft als grootste staat bijvoorbeeld 55 kiesmannen. Klinkt simpel dit Amerikaanse politieke systeem, toch?

In november kan iedereen in de Verenigde Staten naar de stembus en brengt zijn stem uit. De strijd zal zich vooral gaan concentreren op de grote staten. En de staten waar zowel de Democraten als de Republikeinen kunnen winnen. Het is natuurlijk zinloos om als Democraat campagne te gaan voeren in een staat waar overwegend Republikeins gestemd wordt.

Na iedere volkstelling, die in de Verenigde Staten van Amerika elke tien jaar wordt gehouden, wordt het aantal afgevaardigden per staat aangepast, en dus ook het aantal kiesmannen per staat.

Kiescollege

Als de verkiezingen achter de rug zijn, vormen de kiesmannen het kiescollege. Zij zullen uiteindelijk de president kiezen. Opvallend detail is dat in 25 staten de kiesmannen verplicht moeten stemmen op de winnaar van hun staat, maar voor de 25 andere staten geldt dit niet. Er kunnen dus kiesmannen, mochten ze dat willen, op de andere kandidaat stemmen. Zo kunnen ze toch nog de uitslag veranderen van de verkiezing. Dit is acht keer eerder voorgekomen in de geschiedenis van de Verenigde Staten, maar dit is al een hele tijd niet meer gebeurd. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat het nog eens voor gaat komen.

Kiesstelsel Amerika

Wie wint de aankomende presidentsverkiezingen van de Verenigde Staten? Diegene die de meeste stemmen krijgt, zou je denken. Nou, hierboven hebben wij dus uitgelegd dat het zo niet werkt. Via onderstaande link vind je een filmpje uit 2020 waarin het kiesstelsel door de NOS nog even haarfijn uitgelegd wordt.

Kiesstelsel uitleg van de NOS







Kiesstelsel van Amerika – Hoe werkt dat nou eigenlijk?

Leestijd: 4 min