De doodstraf in de Verenigde Staten is en zal altijd een beladen onderwerp zijn en ieder jaar staat de doodstraf weer ter discussie onder miljoenen Amerikanen die ervan af willen. Elk jaar worden dit er meer. De vraag is of een modern land als de Verenigde Staten volledig zou moeten stoppen met het uitvoeren van deze veelbesproken straf.

De doodstraf gaat terug naar de tijd van de Amerikaanse kolonies. En tijde van het schrijven van dit artikel (mei 2019) zijn er 31 staten die nog steeds dit als legale optie kunnen gebruiken. Ook de Federale overheid heeft de doodstraf nog steeds ter beschikking als straf alsmede defensie. Op dit moment zijn er 54 landen in de wereld waar deze straf nog steeds als legale optie beschikbaar is, maar de Verenigde Staten zijn het enige Westerse land dat het nog toepast op regelmatige basis.

Eerste keer de doodstraf

De eerste keer dat de doodstraf werd toegepast in Amerika was in het jaar 1609. George Kendall werd indertijd (toentertijd) door het vuurpeloton ter dood gebracht omdat hij als spion voor de Spaanse overheid werkte.

Feiten met betrekking tot de doodstraf

  • Op 1 juli 2018 waren 2738 gedetineerden op death row in de VS
  • In 2018 zijn er 25 gedetineerden geëxecuteerd in de VS
  • In 2018 kregen 42 mensen de doodstraf opgelegd
  • Sinds 1973 zijn er 163 veroordelingen tenietgedaan
  • De Federale overheid heeft 63 gedetineerden die uitvoering afwachten (2019)
  • Op 1 juli 2018 waren er 55 vrouwen op death row in de VS
  • Tussen 1976 en 2005 zijn 22 jongeren geëxecuteerd in de VS
  • In 2005 werd het executeren van kinderen verboden
  • Sinds 1976 hebben 288 veroordeelden clementie gekregen
  • Sinds 1976 zijn er 1317 veroordeelden geëxecuteerd d.m.v. lethal injection
  • Sinds 1976 zijn er 160 veroordeelden geëxecuteerd d.m.v.  elektrocutie
  • Sinds 1976 zijn er 11 veroordeelden geëxecuteerd d.m.v. de gaskamer
  • Sinds 1976 zijn er drie veroordeelden geëxecuteerd d.m.v. verhanging
  • Sinds 1976 zijn er drie veroordeelden geëxecuteerd d.m.v. het vuurpeloton
  • Sinds 2002 is er een verbod op executies voor mensen met een psychiatrische diagnose.
  • In 1834 besloot Pennsylvania als eerste staat om executies niet meer publiekelijk uit te voeren. Vanaf dat moment begon men executies uit te voeren in de gevangenis. Al in 1846 besloot Michigan de doodstraf te beëindigen voor alle delicten behalve verraad.

 

Elektrische stoel en andere executies

Executie door middel van de elektrocutie startte in 1890. De eerste gevangene die op deze wijze ter dood werd gebracht was William Kemmler. Hij had zijn vrouw vermoord. De elektrische stoel werd gezien als humaan alternatief voor verhanging. De elektrische stoel is tientallen jaren gebruikt in de VS als manier om ter dood veroordeelden te executeren. Er zijn nog steeds negen staten die deze optie ter beschikking hebben.

Ten tijde van het schrijven dit artikel is David Earl Miller de laatste veroordeelde die ter dood is gebracht door middel van deze methode (2018). Voor de elektrische stoel zijn er diverse bijnamen: Old Sparky (meerdere staten), Old Smokey (New Jersey), Gruesome Gertie (Louisiana) en Yellow Mama (Alabama).

Tussen 1907 en 1917 besloten negen staten de doodstraf te verbannen voor alle misdaden of deze te beperken tot een absoluut minimum. Echter in 1920 kwamen drie staten hier alweer op terug. In 1924 werd executie door middel van vergassing geïntroduceerd.

Doodstraf in de USA - De Stoel

Tegenstanders

1972 was een belangrijk jaar voor de tegenstanders. In dat jaar besloot het Hooggerechtshof naar aanleiding van de Furman vs. Georgia (staat) rechtszaak, de statuten van 40 staten ongeldig te verklaren en vanaf dat moment de doodstraf te verbieden. Echter in 1976 werd de doodstraf weer heringevoerd na de Gregg vs. Georgia (staat) rechtszaak. Dit opende de weg voor Utah om als eerste weer te starten met executies. Gary Gilmore werd na een moratorium van tien jaar door het vuurpeloton geëxecuteerd.

In 1977 was het de staat Oklahoma die lethal injection adopteerde als legale methode. In 1982 was Charles Brooks de eerste veroordeelde die ter dood werd gebracht door middel van lethal injection. In 1984 was Velma Barfield de eerste vrouw die werd geëxecuteerd sinds herinvoering hiervan.

Executie methoden

De volgende staten staan executie door middel van lethal injection toe: Alabama, Arizona, Arkansas,  California, Colorado, Florida, Georgia, Idaho, Indiana, Kansas, Kentucky, Louisiana, Mississippi, Missouri, Montana, Nebraska, Nevada, New Hampshire, North Carolina, Ohio, Oklahoma, Oregon, Pennsylvania, South Carolina, South Dakota, Tennessee, Texas, Utah, Virginia, Washington en Wyoming.

  • De gaskamer is een alternatieve methode in zeven staten: Alabama, Arizona, California, Mississippi, Missouri, Oklahoma en Wyoming.
  • Verhanging is een alternatieve methode in twee staten: New Hampshire en Washington.
  • Het vuurpeloton is een alternatieve methode in drie staten: Mississippi, Oklahoma en Utah.
  • De elektrische stoel kan nog steeds als alternatieve methode worden gebruikt in negen staten: Alabama, Arkansas, Florida, Kentucky, Mississippi, Oklahoma, South Carolina, Tennessee en Virginia.

Death Row

Het aantal death row gevangenen per staat per 1 oktober 2018 is:  California (740), Florida (354), Texas (228), Alabama (182), Pennsylvania (158), North Carolina (143), Ohio (142), Arizona (121), Nevada (76), Louisiana (70), Federaal (62), Tennessee (61), Georgia (56), Oklahoma (48), Mississippi (46), South Carolina (39), Oregon (33), Arkansas (32), Kentucky (31), Missouri (25), Nebraska (12), Indiana (11), Kansas (10), Idaho (9), Utah (9), Washington (8), Defensie (4), Colorado (3), South Dakota (3), Virginia (3), Montana (2), New Mexico (2), New Hampshire (1) en Wyoming (1)

Terwijl Californië de meeste death row gevangenen heeft is het vooral Texas waar de meeste executies plaatsvinden (561 sinds 1976). Californië heeft maar (!) 3 executies uitgevoerd sinds 1976. Dit verklaart het hoge aantal death row gevangenen in Californië. De tweede plaats in aantal executies wordt bezet door Virginia met 113 sinds 1976. In 2019 is Texas tot nu toe (April 2019) de enige staat die executies (3) heeft uitgevoerd samen met Alabama (1).

42% van de death row gevangenen is zwart en 42% is blank. 13% van de death row gevangenen is Spaans terwijl 3% een ander ras heeft.

Doodstraf in de USA

Voorstanders

Voorstanders beargumenteren veelal dat de doodstraf een goedkope oplossing is om de kosten te drukken voor het gevangenhouden van veroordeelden. De algemene gedachte is dat het lang opsluiten van een veroordeelde meer kost. Niets is minder waar. Een ter dood veroordeelde in Texas kost drie keer zoveel als het opsluiten voor 40 jaar in een high security gevangenis. In Oklahoma kost en ter dood veroordeelde 3,2 keer zoveel. Het toepassen van deze straf in Florida kost de belastingbetaler 51 miljoen dollar per jaar meer dan wat het zou kosten om alle veroordeelden levenslang op te sluiten. Gebaseerd op 44 executies sinds 1976 in Florida kost het 24 miljoen dollar per gevangene om deze ook daadwerkelijk uit te voeren.

Er is steeds minder steun in de Verenigde Staten. In 2010 was 33% van het publiek voor uitvoering, 52% was voor levenslang zonder de mogelijkheid eerder vrij te komen, 9% was voor levenslang met de mogelijkheid om eerder vrij te komen en 6% had geen opinie.

Overige feiten

Het aantal moorden per staat is hoger in de staten waar deze straf wordt toegepast dan in de staten waar de straf niet wordt toegepast. Waar de doodstraf wordt toegepast is er een gemiddelde kans van 5.4 op 100.000 te worden vermoord. In de andere staten is 3.9 per 100.000 (2016).Volgens een analytische studie in 2014 is 4.1% van de doodstraf veroordelingen onterecht. Concreet betekent dit dat er meer dan 100 veroordeelden op death row zitten en onschuldig zijn of in ieder geval de doodstraf niet zouden verdienen. Onterechte veroordelingen zijn na een veroordeling extreem moeilijk te herkennen zegt professor Samuel R Gross. Deze aantallen zorgen mede voor de gevoelige discussie met betrekking tot de doodstraf.

Huntsville Texas

In april 2019 was USA4ALL aanwezig bij de Huntsville gevangenis in Texas waar op dat moment een executie plaatsvond. John William King werd geëxecuteerd voor zijn rol in de moord op James Byrd Jr. Een zwarte man die in 1998 door drie racisten achter hun pick-up truck werd vastgebonden en voor acht km werd meegesleurd. De moord wordt gezien als een van meest extreme rassenhaat moorden in de recente geschiedenis. In dit artikel beschrijven wij harde feiten met betrekking tot de doodstraf in de Verenigde Staten.

Lees onze ervaringen in Huntsville

Huntsville Unit







Doodstraf in de Verenigde Staten

Leestijd: 6 min